Ξεριζώνουν 32.000 στρέμματα με αμπέλια!

 

Του ΝΙΚΟΥ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ

   

Σε αναγκαστική εκρίζωση των αμπελώνων τους υποχρεούνται χιλιάδες αμπελουργοί σε όλη τη χώρα που προχώρησαν σε φυτεύσεις χωρίς να λάβουν τη σχετική άδεια. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης απειλούνται με υπέρογκα πρόστιμα!

Σύμφωνα με υπολογισμούς του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, η υπόθεση αφορά 8.400 ιδιοκτήτες 32.000 στρεμμάτων φυτεμένων με αμπέλια. Το θέμα, που ισχύει από το 2008, ανακινήθηκε μετά από απάντηση του αρμόδιου υπουργού Αθανάσιου Τσαυτάρη σε ερώτηση του βουλευτή Ηρακλείου της ΝΔ Λευτέρη Αυγενάκη.

«Ουσιαστικά, φυτείες 14 ετών πλήρους παραγωγής επιβάλλεται να καταστραφούν και το περιορισμένο εισόδημα που υπήρχε να εξαφανιστεί» επισημαίνει ο κ. Αυγενάκης και προσθέτει ότι «η αμπελοκαλλιέργεια, παρότι είναι μια από τις καλλιέργειες που χαρακτηρίζει τη φυσιογνωμία της χώρας, θα παρακμάσει ακόμα περισσότερο σε μια περίοδο ιδιαίτερα οξυμένη από την οικονομική κρίση, που στον αγροτικό τομέα εκφράζεται με δραστική μείωση εισοδήματος, αύξηση του κόστους παραγωγής, αλλεπάλληλα χαράτσια (ΕΛΓΑ, ΟΓΑ, ενέργεια κ.ά.), έκτακτες φορολογίες και, κυρίως, έλλειψη ρευστότητας».

Υπέρογκο πρόστιμο

Σύμφωνα με τον Κανονισμό 479/2008 της ΕΕ, σε περίπτωση που ένας αμπελώνας χαρακτηριστεί ότι φυτεύτηκε χωρίς άδεια, πρέπει να εκριζωθεί, και μάλιστα με έξοδα του αμπελουργού. Συγκεκριμένα, για όλες τις φυτεύσεις αμπελιών με οινοποιήσιμες ποικιλίες που έχουν πραγματοποιηθεί μετά τις 31 Αυγούστου 1998, πρέπει να υπάρχει σχετική άδεια φύτευσης, βάσει δικαιωμάτων από το εθνικό αποθεματικό ή βάσει δικαιωμάτων αναφύτευσης. Σε κάθε διαφορετική περίπτωση η φύτευση είναι παράνομη και τα αμπέλια πρέπει να ξεριζωθούν άμεσα. Στην περίπτωση που οι κάτοχοι παράνομα φυτεμένων αμπελιών δεν προβούν στην άμεση εκρίζωσή τους, επιβάλλεται χρηματική ποινή 1.200 ευρώ ανά στρέμμα. Η ποινή αυτή ισχύει για ένα έτος από την ημερομηνία κοινοποίησης του προστίμου, μετά την παρέλευση του οποίου διπλασιάζεται, εφόσον η παράνομα φυτεμένη έκταση συνεχίζει να υφίσταται. Ήδη, από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχουν σταλεί οι σχετικές οδηγίες προς τις Διευθύνσεις Γεωργίας των Περιφερειακών Ενοτήτων, ενώ σε κάποιες περιοχές άρχισαν οι έλεγχοι. Οι αμπελουργοί που δεν έχουν δικαιώματα φύτευσης υποχρεώνονται να ξεριζώσουν άμεσα τα αμπέλια τους.

Όπως επίσης προβλέπεται, οι αμπελουργοί που δεν έχουν άδεια φύτευσης απαγορεύεται να εμπορευτούν, να οινοποιήσουν και να αποστάξουν την παραγωγή τους. Πάντως, από την υποχρέωση αυτή εξαιρούνται όσοι καλλιεργούν αμπέλια κάτω του ενός στρέμματος και χρησιμοποιούν την παραγωγή για δική τους κατανάλωση.

Από το 1998

Οι φυτεύσεις αμπελιών από το 1998 και μετά, με βάση τον Κανονισμό 1493/1999, χαρακτηρίστηκαν παράνομες και προβλέπεται υποχρεωτική εκρίζωση. Με την πρόβλεψη που ξεκίνησε το 2003 και ολοκληρώθηκε το 2008 τακτοποιήθηκαν περί τα 108.000 στρέμματα. Η χώρα μας, ωστόσο, κλήθηκε να πληρώσει πρόστιμο 65 εκατομμύρια ευρώ γιατί δεν έκανε ορθή διαδικασία τακτοποίησης. Τούτη την ώρα τα εν δυνάμει παράνομα –καθώς πολλοί προσκομίζουν δικαιολογητικά, συμβόλαια, ενοικιαστήρια, διαθήκες, που επιβεβαιώνουν τη μεταβίβαση δικαιωμάτων– είναι της τάξης των 32.000 στρεμμάτων, ενώ, αν η χώρα δεν συμμορφωθεί και δεν εκριζώσει όσα αποδειχθούν παράνομα, θα επιβαρυνθεί με νέα πρόστιμα. Η εικόνα που υπάρχει στο υπουργείο δείχνει ότι όσοι έχουν φυτέψει παράνομα τέτοια αμπέλια μετά το 1998 δεν είναι, στην πλειοψηφία τους, κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Πρόκειται κυρίως για ετεροεπαγγελματίες, γιατρούς, δικηγόρους, οι οποίοι κάνουν και κρασιά.

Εναλλακτικές λύσεις

Σύμφωνα με το υπουργείο, οι εναλλακτικές λύσεις για όσους αναγκαστούν να εκριζώσουν τα αμπέλια τους είναι οι εξής:

-Οι παραγωγοί της Πελοποννήσου έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν την καλλιέργειά τους με κορινθιακή σταφίδα, δηλαδή να εμβολιάσουν τα αμπέλια τους την άνοιξη και να παραγάγουν κορινθιακή σταφίδα, που είναι προϊόν με ονομασία προέλευσης, αυξάνοντας έτσι την προστιθέμενη αξία του προϊόντος τους.

-Οι παραγωγοί, αφού εκριζώσουν, έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στα σχέδια βελτίωσης του «Αλέξανδρου Μπαλτατζή» στο Μέτρο 1.2.1., επιλέγοντας την καλλιέργεια ενός εκ των προωθούμενων προϊόντων, είτε εσπεριδοειδών είτε κηπευτικών.

-Οι οργανώσεις παραγωγών μέσα από τα επιχειρησιακά τους προγράμματα μπορούν να υλοποιήσουν δράσεις για την αντικατάσταση των καλλιεργειών των μελών τους με στόχο την ποιοτική βελτίωση των προϊόντων τους, για τις οποίες άλλωστε ενισχύονται από την ΕΕ σε ποσοστό 60%».

Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει ταχθεί υπέρ της συνέχισης του καθεστώτος απαγόρευσης στις φυτεύσεις οινοποιήσιμων αμπελιών και μετά το 2015, εκτιμώντας ότι ενδεχόμενη απελευθέρωση θα έχει τις εξής αρνητικότατες επιπτώσεις: -Υπερπαραγωγή η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερες τιμές εξαιτίας της αυξημένης προσφοράς λόγω της ανεξέλεγκτης φύτευσης. -Εγκατάλειψη λιγότερο παραγωγικών περιοχών προς όφελος πεδινών. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι συχνά η αμπελοκαλλιέργεια είναι η μόνη βιώσιμη δραστηριότητα σε επικλινείς γεωργικές περιοχές χαμηλού δυναμικού. -Υπέρμετρη βιομηχανοποίηση του ευρωπαϊκού αμπελοοινικού τομέα και μείωση του αριθμού των οικογενειακών εκμεταλλεύσεων, που συνεπάγεται απώλεια θέσεων εργασίας σ’ αυτήν τη δύσκολη οικονομική συγκυρία. -Απαξίωση της σημασίας των προστατευόμενων ονομασιών προέλευσης με την εγκατάσταση αμπελώνων οι οποίοι παράγουν οίνους χωρίς γεωγραφική ένδειξη, ακόμη και μέσα στην περίμετρο Προϊόντων Γεωγραφικής Ένδειξης ή πολύ κοντά σε αυτήν.

Στην Κίνα κάνουν φυτεύσεις

Το 2012 καλλιεργήθηκαν παγκόσμια 7,57 εκατομμύρια εκτάρια αμπελώνων, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου (OIV). Η επιφάνεια του αμπελώνα στον κόσμο είναι σχετικά σταθερή σε σύγκριση με το 2011, με μια μείωση κατά 0,3% του δυναμικού παραγωγής. Αν παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά, οι αμπελουργικές εκτάσεις δεν είναι σταθερές ανά χώρα.

Ο αμπελώνας των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν 3,49 εκατ. εκτάρια το 2012, παρουσιάζοντας μείωση κατά 0,8% της έκτασης σε σχέση με το 2011. Οι εκριζώσεις έχουν σταθεροποιηθεί όμως σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Κατά την περίοδο 2008-2011 η επιδοτούμενη εκρίζωση ευρωπαϊκά μείωσε το δυναμικό κατά 2,4% κάθε χρόνο (269.000 εκτάρια ξεριζώθηκαν συνολικά, εξ αυτών 175.000 εκτάρια με επιδότηση). Στις πρώτες τρεις ευρωπαϊκές χώρες από άποψη επιφανειών οι εκτάσεις μειώθηκαν το 2012 κατά 1,4% στην Ισπανία (σε σύνολο 1,02 εκατομμυρίων εκταρίων), 0,8% στη Γαλλία (σε σύνολο 800.000 εκταρίων) και 1% στην Ιταλία (σε σύνολο 769.000 εκταρίων). Στον υπόλοιπο κόσμο καταγράφεται μια μικρή αύξηση στο σύνολο των εκτάσεων, κατά 0,4% (σε 3,36 εκατ. εκτάρια).

Αν παρατηρήσουμε την περίοδο 2008-2012, οι αλλαγές στις αμπελουργικές επιφάνειες φαίνεται ότι, εκτός από την Κίνα (+19%, 507.000 εκταρίων αμπελώνων), οι άλλες χώρες καταγράφουν ελαφρά αύξηση (1% στις Ηνωμένες Πολιτείες, με 407.000 εκτάρια, 4% στη Χιλή, με 205.000 εκτάρια) ή μείωση (-2% στην Αργεντινή με 221.000 εκτάρια, -2% στην Αυστραλία με 169.000 εκτάρια, -1% στη Νότια Αφρική, με 131.000 εκτάρια, -1% στη Βραζιλία, με 91.000 εκτάρια, -6% στη Νέα Ζηλανδία, με 37.000 εκτάρια).

Η ελληνική παραγωγή

Την οριστική εκτίμηση για την παραγωγή οίνου 2012-13, την οποία και απέστειλε στην Κομισιόν, εξέδωσε το Τμήμα Οίνου και Αλκοολούχων Ποτών του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Σύμφωνα με την επεξεργασία των στοιχείων από την ΚΕΟΣΟΕ, η οριστική δήλωση παραγωγής, που ανέρχεται σε 3.115.000 χιλιόλιτρα, είναι κατά 1,12% χαμηλότερη από την Α΄ εκτίμηση, που είχε προβλεφθεί στα 3.150.000 χιλιόλιτρα.

Εάν ληφθεί επίσης υπόψη ο όγκος του μέσου όρου των συγκομιδών κατά τις οποίες δεν επέδρασαν έντονα καιρικά φαινόμενα (πενταετία 2005-2009), η μέση παραγωγή οίνου στην Ελλάδα ανήλθε στα 3.747.000 χιλιόλιτρα. Με βάση το μέσο όρο αυτής της πενταετίας, η παραγωγή 2012-13 εμφανίζεται μειωμένη κατά 17%, γεγονός που ερμηνεύει και την απουσία αποθεμάτων οίνου, αλλά και την άνοδο των τιμών οίνου τη φετινή χρονιά στο ενδιάμεσο εμπόριο. Να υπενθυμίσουμε ότι την περίοδο 201-12 η παραγωγή ήταν εξαιρετικά μειωμένη εξαιτίας του περονόσπορου και ανήλθε στα 2.750.000 χιλιόλιτρα.