Βαθιές και ουσιαστικές τομές στον τρόπο άσκησης του γεωργικού επαγγέλματος αλλά και στη λειτουργία της ευρύτερης αγοράς αγροτικών προϊόντων φέρνει η υποχρέωση των παραγωγών να τηρούν λογιστικά βιβλία που θεσμοθετεί το επερχόμενο φορολογικό νομοσχέδιο. Η μετάβαση από τον τεκμαρτό προσδιορισμό του γεωργικού εισοδήματος σε ένα σύστημα εσόδων-εξόδων εν είδη ελεύθερου επαγγελματία (γιατί περί αυτού πρόκειται επί της ουσίας) αποτελεί μια διαρθρωτική αλλαγή που ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση του παραγωγού απέναντι στους μεσάζοντες και μακροπρόθεσμα του δίνει τη δυνατότητα να καρπωθεί μεγαλύτερο μέρος της υπεραξίας από τα προϊόντα που παράγει.
Παράλληλα, παρέχει ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τον έλεγχο της περιβόητης «ψαλίδας των τιμών» από το χωράφι στο ράφι ενώ συμβάλει και στον εξορθολογισμό του συστήματος επιστροφής φόρου στα καύσιμα.
Τα θετικά αυτά στοιχεία, ωστόσο, δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιηθούν από την κυβέρνηση ως άλλοθι για την υπερφορολόγηση των επαγγελματιών του αγροτικού χώρου. Ο προβληματισμός προκύπτει από τις πληροφορίες που κάνουν λόγο για υιοθέτηση ενός οριζόντιου συντελεστή 13% (αντί για 6% που προέβλεπε το αρχικό σενάριο) καθώς επίσης και από τη διαφαινόμενη κατάργηση του αφορολόγητου ορίου. Μέτρο που πλήττει άμεσα τη βιωσιμότητα των μικρών κυρίως εκμεταλλεύσεων.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν επίσης οι διαρροές του υπουργείου Οικονομικών για φορολόγηση –και- των αγροτεμαχίων που ανήκουν στους κατ’ επάγγελμα αγρότες στο πλαίσιο του νέου ενιαίου φόρου ακινήτων. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για εφαρμογή σχετικής κλίμακας η οποία θα συνδέεται με την έκταση και την αξία της καλλιεργούμενης γης. Ωστόσο από το υπουργείο διαβεβαιώνουν ότι θα εξαιρεθούν οι μικρές εκτάσεις.
Παραστατικά σε κάθε βήμα
Επί του πρακτέου, το νέο σύστημα φορολόγησης, σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, θα τεθεί σε ισχύ το 2014, δηλαδή για τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν το 2013. Οι αγρότες θα είναι υποχρεωμένοι να εκδίδουν παραστατικά για κάθε τους δραστηριότητα και να τηρούν με ευλαβική συνέπεια βιβλία εσόδων-εξόδων. Από τα τελευταία θα προκύπτει μέσω αφαίρεσης το καθαρό γεωργικό εισόδημα το οποίο –εφόσον καταργηθεί το αφορολόγητο- θα φορολογείται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή -που, εκτός απροόπτου, «κλειδώνει» στο- 13%. Επιβάλλεται, βεβαίως, το υπουργείο Οικονομικών να αποφασηνίσει πλήρως και με κάθε λεπτομέρεια τι ακριβώς θα αναγνωρίζεται ως «έξοδο».
Προκειμένου η μετάβαση στο νέο καθεστώς να είναι ομαλότερη και να μην επιβαρυνθούν περαιτέρω οι αγρότες, η κυβέρνηση σε πρώτη φάση τουλάχιστον είναι διατεθειμένη –όπως αποκάλυψε ο κ. Χαρακόπουλος- να επιδοτήσει το λογιστικό κόστος της τήρησης των βιβλίων.
Τι αλλάζει για επιστροφές ΦΠΑ και αγροτικού πετρελαίου
Η θεσμοθέτηση βιβλίων θα έχει ως συνέπεια την κατάργηση της επιστροφής ΦΠΑ. Κι αυτό γιατί ο ΦΠΑ θα συμψηφίζεται πλέον με βάση τα έσοδα-έξοδα, όπως δηλαδή γίνεται σήμερα με τους ελεύθερους επαγγελματίες. Παράλληλα, αλλάζει τον τρόπο υπολογισμού της επιστροφής φόρου που λαμβάνουν οι παραγωγοί από το αγροτικό πετρέλαιο. Συγκεκριμένα, ο προσδιορισμός πλέον θα γίνεται βάσει τον σχετικών παραστατικών εφόσον το πετρέλαιο θα καταχωρείται στα έξοδα της αγροτικής εκμετάλλευσης.
Για την επόμενη χρονιά, πάντως, οι επιστροφές ΦΠΑ και φόρου πετρελαίου θα πραγματοποιηθούν κανονικά σύμφωνα με τα ισχύοντα συστήματα. Τα ποσά, όμως, θα είναι σημαντικά μειωμένα καθώς το υπουργείο Οικονομικών περιέκοψε τα σχετικά κονδύλια. Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στον Προϋπολογισμό, μειώνεται από το 11% στο 6% ο συντελεστής υπολογισμού του κατ΄ αποκοπήν επιστρεφόμενου ΦΠΑ στους αγρότες ενώ αυξάνεται από τα 21 ευρώ στα 66 ευρώ (αύξηση 300%) το λίτρο ο ΕΦΚ στο πετρέλαιο που χρησιμοποιούν οι αγρότες.
Tέλος στα εικονικά τιμολόγια
H υποχρέωση τήρησης βιβλίων βάσει των οποίων θα γίνεται η φορολόγηση εκτιμάται ότι θα φέρει και το τέλος των εικονικών τιμολογίων. Τα τελευταία, παρά το όποιο βραχυχρόνιο όφελός τους, κρατούν τον παραγωγό δέσμιο των μεσαζόντων και, παράλληλα, του στερούν τη δυνατότητα να διεκδικήσει τα μακροπρόθεσμα κέρδη που προκύπτουν από τη διατροφική αλυσίδα. Παράλληλα αποτελούν και τη βασική αιτία για τη μεγάλη διαφορά τιμής που παρατηρείται από το χωράφι στο ράφι. Η έκδοση φορολογικών στοιχείων και παραστατικών δίνει πλέον τη δυνατότητα να καταπολεμηθεί αυτή η ψαλίδα προς όφελος και του καταναλωτή.
Μια ακόμα πτυχή του ισχύοντος καθεστώτος που δεν έχει φωτισθεί αρκετά είναι ο «περιορισμός» του αγρότη στο ρόλο του απλού παραγωγού. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα ο καλλιεργητής που θα ήθελε π.χ. να συσκευάσει σε ένα απλό βάζο το προϊόν του (και να αντλήσει έτσι μεγαλύτερη υπεραξία) αντιμετωπιζόταν από το κράτος ως έμπορος. Με το νέο φορολογικό πλαίσιο κάτι τέτοιο καθίσταται δυνατό.
Σενάρια για φόρο στις μεγάλες καλλιεργούμενες εκτάσεις
Ούτε οι επαγγελματίες αγρότες φαίνεται ότι θα γλυτώσουν τελικά από το νέο ενιαίο φόρο για το σύνολο της ακίνητης περιουσίας που αφορά τις καλλιέργειές τους. Ενώ οι αρχικές σκέψεις έκαναν λόγο για καθολική εξαίρεση από τη φορολόγηση των αγροτεμαχίων τους, το τελευταίο σενάριο που βρίσκεται στο τραπέζι διαπραγματεύσεων των κυβερνητικών εταίρων και, κατά τα φαινόμενα, θα υιοθετηθεί προβλέπει για εφαρμογή σχετικής κλίμακας η οποία θα συνδέεται με την έκταση και την αξία της καλλιεργούμενης γης.
Στο υπουργείο Οικονομικών διαβεβαιώνουν ότι θα εξαιρεθούν από το φόρο οι αγρότες οι οποίοι καλλιεργούν μικρές εκτάσεις, ωστόσο σε κάθε περίπτωση το μέτρο συνιστά νέα επιβάρυνση και πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Ιδίως από τη στιγμή που πρόκειται για φορολόγηση όχι του οικονομικού αποτελέσματος που προκύπτει από τα μέσα παραγωγής (π.χ. τζίρο ή κέρδος) του αυτού καθαυτού του μέσου παραγωγής.
Αυτή τη διάσταση αναδεικνύει σε σχετική ανακοίνωσή της -με αφορμή τις φορολογικές παρεμβάσεις που βρίσκονται στα σκαριά - και η ΠΑΣΕΓΕΣ η οποία, μάλιστα, κάνει λόγο για μια «πέρα για πέρα αντιαναπτυξιακή πρόταση» που στην ουσία αυτοδιαψεύδει την διακήρυξη της κυβέρνησης ότι «η αγροτική οικονομία θα είναι ένας από τους νέους ισχυρούς πυλώνες ανάπτυξης της χώρας μας».
Μάλιστα, η οργάνωση επιτίθεται και στον Μάξιμο Χαρακόπουλο: «Θεωρούμε ως μέγιστη κοροϊδία την τοποθέτηση του αναπληρωτή Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων κ. Μ. Χαρακόπουλου, το να προβάλει την επιδότηση της τήρησης βιβλίων, ως βασική πολιτική του νέου φορολογικού συστήματος χρησιμοποιώντας και ως βασικό επιχείρημα τη μείωση της ψαλίδας των τιμών, τηρώντας σιγή ιχθύος για τόσο βασικά θέματα όπως είναι τα παραπάνω».
\Η ανακοίνωση της ΠΑΣΕΓΕΣ
«Το θέμα της φορολόγησης των αγροτών, με βάση αυτά που διαρρέουν στις εφημερίδες (προφανώς από κυβερνητικούς κύκλους), εξέτασε κατά τη χθεσινή του συνεδρίαση το Προεδρείο της ΠΑΣΕΓΕΣ.
Τρία είναι τα κρίσιμα ζητήματα.
Πρώτο, σε ότι αφορά την τήρηση των βιβλίων η ΠΑΣΕΓΕΣ λέει κατ’ αρχήν ναι, αλλά αυτό βεβαίως με ορισμένες αρχές και προϋποθέσεις , όπου να διευκρινίζεται με απόλυτη σαφήνεια τι θα αναγνωρίζουν ως έξοδα και να εξαιρεί από αυτή την υποχρέωση τους μικρούς παραγωγούς, όπως επίσης να υπάρχει και ένα αφορολόγητο ποσό για τη στήριξη των μικρομεσαίων αγροτών και να μην επιβάλλεται φόρος από το πρώτο ευρώ.
Δεύτερον, η ΠΑΣΕΓΕΣ θεωρεί δυσβάσταχτο το συντελεστή φορολόγησης 13% που διαρρέει το Υπουργείο το οποίο προφανώς δε λαμβάνει υπόψη του τα ακόλουθα:
- Η γεωργία είναι εκτεθειμένη περισσότερο από κάθε άλλη παραγωγική και οικονομική δραστηριότητα στο διεθνή ανταγωνισμό με βάση τις συμφωνίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Άλλωστε και οι άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις από πλευράς Ε.Ε., αναγνωρίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις που υφίσταται η ευρωπαϊκή και η ελληνική γεωργία από τον ανταγωνισμό και δίδονται ως απώλεια εισοδήματος από τους παραπάνω λόγους.
- Είναι εκτεθειμένη στους κινδύνους των φυσικών καταστροφών και στις κλιματικές αλλαγές, που σε αυτή την περίπτωση τα εργαλεία προστασίας (ΕΛΓΑ, ΠΣΕΑ), μόνο ένα μέρος των ζημιών καλύπτουν
- Υπενθυμίζουμε ότι το αγροτικό εισόδημα, υπολείπεται κατά 40% περίπου του μέσου μισθού στην οικονομία.
Τρίτο, θεωρούμε ως απαράδεκτη και παράλογη και όχι απλά κρίσιμη, τη σκέψη του Υπουργείου να φορολογήσει τα παραγωγικά αγροτεμάχια των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών. Είναι άλλο πράγμα να φορολογείς το οικονομικό αποτέλεσμα που προκύπτει από τα μέσα παραγωγής, γεγονός θεμιτό και λογικό και άλλο να φορολογείς τα ίδια τα μέτρα. Η πρόταση αυτή είναι πέρα για πέρα αντιαναπτυξιακή και φυσικά θεωρούμε άκρως υποκριτικό όταν η Κυβέρνηση και γενικά το πολιτικό σύστημα, διακηρύσσει ότι η αγροτική οικονομία θα είναι ένας από τους νέους ισχυρούς πυλώνες ανάπτυξης της χώρας μας. Με το παραπάνω μέτρο, εάν ισχύσει, αυτοδιαψεύδεται.
Θεωρούμε ως μέγιστη κοροϊδία την τοποθέτηση του αναπληρωτή Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων κ. Μ. Χαρακόπουλου, το να προβάλει την επιδότηση της τήρησης βιβλίων, ως βασική πολιτική του νέου φορολογικού συστήματος χρησιμοποιώντας και ως βασικό επιχείρημα τη μείωση της ψαλίδας των τιμών, τηρώντας σιγή ιχθύος για τόσο βασικά θέματα όπως είναι τα παραπάνω.
Επισημαίνεται τέλος, σε ότι αφορά τη ψαλίδα των τιμών, η ΠΑΣΕΓΕΣ έχει καταθέσει επανηλειμμένα στοχευμένες προτάσεις και έχει θέσει στο τραπέζι του διαλόγου το παραγωγικό ηλεκτρονικό τιμολόγιο, όπου μπορεί να εφαρμοστεί, όπου με αυτό τον τρόπο και θα ισχυροποιήσει τη διαφάνεια των συναλλαγών και θα χτυπήσει τις ελληνοποιήσεις.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου