Ο κοινοβουλευτισμός ως κέλυφος

Tου Σταύρου Λυγερού

Το πακέτο των μέτρων που αλλάζει τους όρους ζωής εκατομμυρίων Ελλήνων είναι πια νόμος. Τώρα που η ψηφοφορία είναι παρελθόν, έχει σημασία να στοχαστούμε για την όλη διαδικασία. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι με αυτό το πακέτο θα σωθεί η χώρα. Αντιθέτως, οι βουλευτές που δεν το ψήφισαν και η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών (σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις) ισχυρίζονται το ακριβώς αντίθετο.

Οι θεσμοί υπάρχουν ακριβώς για να επιτυγχάνεται η δημοκρατική υπέρβαση τέτοιου είδους αντιθέσεων. Η δημοκρατία, όμως, δεν αρχίζει και δεν τελειώνει στην αρχή της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Το Σύνταγμα προβλέπει συγκεκριμένες διαδικασίες για να διασφαλίσει ότι αυτή η αρχή θα λειτουργήσει δημιουργικά και όχι μηχανιστικά. Με άλλα λόγια, οι βουλευτές πρέπει να ψηφίζουν με γνώση των διατάξεων και αφού το νομοσχέδιο τεθεί στη δοκιμασία μιας ενδελεχούς κριτικής. Μόνο έτσι η ψήφος τους είναι άξια της λαϊκής εντολής. Τα αυτονόητα δεν ίσχυσαν στην ψηφοφορία της Τετάρτης. Οι βουλευτές είχαν μία γενική εντύπωση από δημοσιογραφικές πληροφορίες, αλλά το νομοσχέδιο τους παραδόθηκε την προηγούμενη ημέρα και ψηφίστηκε με την ακραία διαδικασία του κατεπείγοντος. Ηταν πρακτικά αδύνατο και ο πιο επιμελής να μελετήσει εκατοντάδες σελίδες σε μερικές ώρες, ώστε να ξέρει τι ψηφίζει. Το ίδιο ακριβώς είχε συμβεί και σε όλες τις κρίσιμες ψηφοφορίες από το πρώτο Μνημόνιο μέχρι τώρα.

Αυτή η κυβέρνηση, όμως, ξεπέρασε κάθε όριο στον ευτελισμό των θεσμών. Κατέθεσε το επίμαχο πολυνομοσχέδιο των εκατοντάδων σελίδων ως ένα άρθρο! Με το τερτίπι αυτό παρέκαμψε το γράμμα και παραβίασε το πνεύμα του Συντάγματος, για να αποτρέψει διαφοροποιήσεις βουλευτών σε επιμέρους διατάξεις. Υπενθυμίζουμε ότι για κάθε νομοσχέδιο, με μοναδική εξαίρεση τους κώδικες, το Σύνταγμα προβλέπει ψηφοφορίες επί της αρχής, για κάθε άρθρο και για το σύνολο. Ολα έγιναν στο όνομα της σωτηρίας του τόπου. Στη δημοκρατία, όμως, κανένας σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, ειδικά όταν η κατά τη συμπολίτευση σωτηρία κατά την αντιπολίτευση οδηγεί στην καταστροφή. Στη δημοκρατία το πολιτικό σύστημα ενοποιείται μέσω των θεσμών. Και σ’ αυτό το πεδίο η κυβέρνηση έσπασε νέο αρνητικό ρεκόρ. Το γεγονός ότι όλες οι κρίσιμες ψηφοφορίες της τριετίας έγιναν την τελευταία στιγμή, υπό το βάρος εκβιαστικών διλημμάτων και ασφυκτικών πιέσεων, με διαδικασίες που παραβιάζουν τους θεσμούς, καταδεικνύει ότι πρόκειται για μεθόδευση. Στην πραγματικότητα, τόσο η τρόικα όσο και οι κυβερνώντες αντιμετωπίζουν την κοινοβουλευτική διαδικασία όχι ως αναγκαία δημοκρατική λειτουργία, αλλά ως πολιτικό εμπόδιο. Γι’ αυτό και την αφυδατώνουν, τη μετατρέπουν σε κέλυφος. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι με κάθε μέσο να αποσπάσουν την κοινοβουλευτική νομιμοποίηση και όχι να δημιουργήσουν τη μεγαλύτερη δυνατή πολιτική συναίνεση στην κοινωνία.

Όσοι σπεύσουν να υποβαθμίσουν τα παραπάνω σαν θεσμολάγνες λεπτομέρειες, ας αναλογισθούν ότι σ’ αυτό το γήπεδο θα κριθεί η μάχη για τη δημοκρατία. Ειδικά τώρα που ολοένα και περισσότεροι πολίτες στρέφουν την πλάτη στο δημοκρατικό πολίτευμα, θεωρώντας ότι πρόδωσε την κοινωνία.